Στο επεισόδιο ακούστηκε το μουσικό κομμάτι Talisman της Sci-Fi River.
Η πιο δύσκολη μετάβαση ήταν η πρώτη φορά στο Λύκειο. Εκεί ήμουν πολύ απομονωμένη, δηλαδή μόνη μου στα διαλείμματα, αλλά κατ’ επιλογή. Δηλαδή δεν ήταν ότι με είχαν απομονώσει. Είχαν κάνει τις ομάδες τους, τις παρέες τους. Δεν άνοιγαν χώρο να μπεις εύκολα, αλλά κι εγώ είχα επιλέξει ότι να κάθομαι στα σκαλιά, να τρώω το φαΐ μου, να πηγαίνω πάνω. Άλλαξε αυτό στην πορεία, αλλά θυμάμαι τους πρώτους μήνες στην πρώτη λυκείου, έτσι πήγαινε. Μόνη μου στο θρανίο, μόνη μου στα διαλείμματα.
Εγώ είχα πολλές ανασφάλειες και σαν προσωπικότητα, σαν άνθρωπος δεν έχω αυτοεκτίμηση, δεν είχα αυτοεκτίμηση. Γενικά έβλεπα ότι δεν είμαι σαν τα άλλα κορίτσια. Και τι εννοώ με αυτό; Δεν εννοώ ότι διαφέρω, είμαι κάτι καλύτερο, προφανώς. Εννοώ ότι δεν περιποιούμουν τόσο τον εαυτό μου. Μ’ ένα στυλ πιο, λίγο πιο ανέμελο, λίγο πιο αθλητικό. Οπότε ήξερα ότι, ας πούμε, ως προς τα αγόρια αυτό δεν είναι ελκυστικό. Το ήξερα. Και στα συγκεκριμένα που είχαμε κιόλας στο Λύκειο θέλανε τις πιο, ας πούμ,ε κοπέλες με πιο πολύ στήθος, ‘θέλαν ας πούμε πιο «σέξι». Σε πολλά εισαγωγικά.Μετά στην εφηβεία, δεν βάφομουν κιόλας σχολείο, οπότε ήμουν έτσι όπως ξυπνούσα, ξεκάθαρα. Πήγαινα, έπαιρνα την τσάντα μου, αλλά και αυτό με ενοχλούσε και στο σώμα μου. Ας πούμε στις πανελλήνιες είχα πάρει 10 κιλά, που δεν ήμουν ποτέ με παραπανίσια κιλά. Ποτέ. Ήμουν πάντα αυτό που λέμε μέσος όρος, ένας μέσος σωματότυπος. Αλλά στο λύκειο νομίζω με είχε επηρεάσει ότι είχα πάρει. Ας πούμε είχα πολύ θέμα με τις καμπύλες μου, με τα μπούτια μου. Και το έχω πάρει αυτό, είναι DNA. Δηλαδή ξέρω ότι πάντα θα έχω περισσότερο πωπό ας πούμε και περισσότερο μπούτι από το υπόλοιπο σώμα. Το ξέρω. Τώρα το έχω αποδεχτεί, είμαι οκ με αυτό. Είχα χάσει και κάποια κιλά, όχι όμως με δίαιτα. Επειδή έτυχε ας πούμε. Πιο πολύ αυτό σαν προσωπικότητα, ας πούμε, ότι ναι, οκ, δεν είμαι η πιο όμορφη, αλλά δεν είμαι και χάλια. Αλλά τι να δουν; Ούτε από προσωπικότητα, γιατί είμαι πολύ, να δεν με βλέπουν, είμαι στη γωνία μου, είμαι μαζεμένη. Κάθομαι έτσι, ας πούμε, γυρτή, κυρτή, με τους ώμους προς τα κάτω. Δεν πρόκειται. Το μόνο που μου έδινε δηλαδή αυτοπεποίθηση εκείνη τη περίοδο, νομίζω ήταν το θέατρο, που ήμουν σε ένα περιβάλλον που ταίριαζα, σε μια ομάδα που ταιριάζαμε όλοι μαζί, είχαμε κοινές ανησυχίες, κοινά ενδιαφέροντα, οπότε εκεί είχα αυτοπεποίθηση. Δηλαδή ωραίους δασκάλους, εμψυχωτές… Εκεί είχα αυτοπεποίθηση που ήταν σαν να λέμε μια παράλληλη ζωή στο Λύκειο και στο μικρό Εθνικό, τότε που έκανα. Ήταν λίγο παράλληλα πράγματα που ήμουν άλλος άνθρωπος εκεί και άλλος στο σχολείο.
Αλλά ναι, γενικά με την εικόνα και την εσωτερική αλλά και την εξωτερική νομίζω είναι πολύ και τα στερεότυπα που κουβαλάς. Δηλαδή το στήθος μου δεν είναι μεγάλο, δεν είναι το μεσογειακό. Είναι πιο μικρό λόγω σωματότυπου, λόγω DNA. Έτσι είναι. Παλιά με ενοχλούσε αυτό. Όταν άκουγα συζητήσεις, γι’ αυτό με ενοχλούσε. Όχι τίποτα άλλο. Δεν με ενοχλούσε εμένα. Δεν ήταν ότι με επηρέαζε κάπου. Μπορούσα να τρέξω, δηλαδή. Νομίζω θετικά μου έχει δώσει αυτό. Ότι μπορούσα να τρέξω, να αθληθώ, να κοιμάμαι μπρούμυτα, να κοιμάμαι όπως θέλω. Είναι ΟΚ δηλαδή για μένα. Αλλά όταν άκουγα, ας πούμε, αγόρια σε συζητήσεις να συζητάνε: «Αυτή είχε ένα στήθος..», εκεί ένιωθα λίγο νομίζω πιο πολύ ανασφαλής με αυτό. Και είχα σκεφτεί, ας πούμε, ότι στο μέλλον θα μπορούσα να το αυξήσω λίγο κάποια νούμερα, αλλά μετά μου έφυγε πολύ γρήγορα αυτό. Είπα: «Οk, έτσι είμαι». Δεν το έχω αποδεχτεί σε όλα τα επίπεδα, αλλά με το στήθος μου έγινε πιο εύκολα. Αυτό θέλω να πω, ότι είπα ότι εμένα αυτό με βολεύει, μ’ αρέσει, οπότε γιατί να κάθομαι να σκάω; Πραγματικά αν δεν θέλουν, δεν θέλουν. Είναι οκ για μένα αυτό. Οπότε ναι, γενικά εξωτερικά το έχω λύσει νομίζω αρκετά αυτό το θέμα. Προφανώς ξυπνάς μέρες που νιώθεις χάλια αλλά νομίζω έχω αποδεχτεί την εικόνα μου περισσότερο. Έχω καταλάβει πόσο υποκειμενική είναι η ομορφιά. Το πόσο δηλαδή το γούστο είναι υποκειμενικό, είναι και κοινωνικό, προφανώς.
Έναπου έχω να θυμηθώ με την εικόνα μου, ας πούμε, η πρώτη φορά που ήμουν πιο μικρή ήταν όταν έβγαλα τρίχες στη μασχάλη, στα πόδια. Εκεί είχα μεγάλη ανασφάλεια γιατί πήγαινα κολύμβηση. Η μαμά μου τότε μου έλεγε: «Δεν χρειάζεται να ξυριστείς, μη ξυριστείς». Οπότε δεν είχα πάρα πολλές, αλλά νομίζω ντρεπόμουν να πάω στην κολύμβηση. Δηλαδή θυμάμαι είχα πιάσει τη μαμά μου μια μέρα και έκλαιγα γιατί είχα μάθει ότι κάποια κορίτσια το είχαν σχολιάσει και κάποια αγόρια ίσως, δεν θυμάμαι. Είχα γυρίσει κουρέλι θυμάμαι σπίτι μου. Και στο δημοτικό, έτσι; Δηλαδή τέτοια ανασφάλεια για πέντε τρίχες, ας πούμε, στη μασχάλη. Και να φωνάζω, να κλαίω: «Και γιατί δεν μ’ αφήνεις;». Και τέλος πάντων, εν τέλει νομίζω ότι τις έκοψα με το ψαλιδάκι και μετά άρχισα να ξυρίζομαι. Αλλά θυμάμαι αυτό πάρα πολύ έντονα και σαν διαφωνία με τη μαμά μουπου μου έλεγε δεν χρειάζεται. Θεωρούσε ότι είμαι μικρή, αλλά εμένα αυτό μου δημιουργούσε ένα πρόβλημα τόσο μεγάλο, ότι το θεωρούσα τεράστιο, ότι το να έχεις τρίχες, το να έχει τρίχες ένα κορίτσι, κατ’ επέκταση στο μέλλον μια γυναίκα. είναι ό,τι πιο αποκρουστικό υπάρχει. Και… Που οκ, είναι τρίχες! Δηλαδή για το Θεό, πραγματικά! Αυτό ακόμα δεν το έχω ξεπεράσει. Δηλαδή δεν θα βγω στην παραλία αξύριστη, δεν θα βρεθώ με κάποιον και θα ‘μαι αξύριστη. Μόνο το χειμώνα ας πούμε που φοράω μακριά. Αλλά αυτό ναι, είναι ένα κατάλοιπο που μου έχει μείνει πάρα πολύ και δεν μπορώ να το αποβάλλω εύκολα. Βαρύ θεωρώ στερεότυπο. Πολύ αυτό. Πολύ δύσκολο και για κορίτσια, ειδικά στην προεφηβεία. Αυτό.
Δεν κουβεντιάζω γενικά σαν άνθρωπος όταν με απασχολεί εκείνη την ώρα κάτι. Θα το κουβεντιάσω εκ των υστέρων ή θα πω κάτι, θα πετάξω κάτι. Γενικά, δύσκολα να αρχίσω μια συζήτηση. Και με τους γονείς μου, γενικά συζητάμε, ναι μεν, αλλά όχι, όχι τόσο πολύ. Δηλαδή ίσως θα έπρεπε και λίγο περισσότερο θεωρώ από πιο μικρά όταν ήμασταν, αλλά κι εγώ είμαι σαν άνθρωπος που δεν συζητάω πολύ. Δηλαδή είμαι πιο κλειστή ή θέλω να περάσει αυτό που περνάω για να πω: «Εντάξει, μπορώ να το συζητήσω». Οπότε με έπιανε κι αυτή, σε πιάνει αυτή η απόσταση που θες να έχεις από τους γονείς σου στην εφηβεία. Εμένα με είχε πιάσει πάρα πολύ. Δηλαδή δεν ήθελα να έχω επαφές. Με κούραζαν. «Άσε μας, ρε μαμά. Άσε μας, ρε μπαμπά, θέλω να μείνω μόνη μου», ας πούμε. Ήθελα τον προσωπικό μου χώρο, να κάθομαι στο δωμάτιό μου ή έχουμε ένα δωματιάκι πάνω σαν σοφίτα είναι κάτι, οπότε πάω κι εκεί. Και εκεί έβρισκα τον προσωπικό μου χρόνο νομίζω στην καραντίνα. Καθόμουν, έβλεπα τηλεόραση, άκουγα μουσική, έγραφα. Δεν είχα επαφή. Θυμάμαι μια περίοδο που είχα πολύ εσωτερικευμένο άγχος και είχε σωματοποιηθεί όλο αυτό, οπότε ξυπνούσα κάθε μέρα και έκανα εμετούς, ας πούμε, το πρωί, και είχα τις ανασφάλειές μου να διαχειριστώ και αυτά. Οπότε εγώ ήμουν πιεσμένη, οπότε εμένα αυτό προς τους γονείς μου έβγαινε με νεύρα και τσαντίλα. Δεν έβγαινε με το να κάτσω να συζητήσω. «Έχω αυτό, να συζητήσουμε, να πούμε ότι εντάξει, δεν είμαι καλά, με βλέπετε». Έβγαινε με νεύρα, δεν ήθελα να το δείχνω, ήθελα να το κρύψω. Θεωρώ ότι κάτι καταλαβαίνανε, σίγουρα. Απλά νομίζω και αυτοί δεν ξέραμε πώς να το προσεγγίσουν ακριβώς. Και εγώ δεν τους έδινα τον χώρο, οπότε κάπως δεν είχαμε αυτή την επαφή που θα ήθελα, ενδεχομένως, στην εφηβεία μου. Νομίζω ότι ήθελε λίγο πιο πολλή υπομονή από τη μεριά τους. Αυτό. Αλλά γενικά εντάξει, δεν μπορώ να πω, δεν ήταν ότι μου το ζόρισαν και ακόμα περισσότερο. Δηλαδή να μου βάζουν περιορισμούς και τέτοια. Και έβγαινα και έκανα ό,τι ήθελα, σε ένα πλαίσιο, αλλά μου είχαν εμπιστοσύνη εννοώ. Οπότε δεν ήταν ότι μου το ζόρισαν και έκανα πράγματα τα οποία τα μετανιώνω, ας πούμε τώρα.
Για το σεξ δεν μου είχαν κάνει συζήτηση και θεωρώ εγώ προσωπικά ότι έπρεπε να έχει γίνει μια συζήτηση εκεί στα 10, 11, 12. Θεωρώ ότι η μαμά μου θεωρούσε ότι ήμουν μικρή τότε για να κάνει μια τέτοια συζήτηση, αλλά θεωρώ ότι πρέπει σε ένα παιδί σε εκείνη την ηλικία να αρχίσεις να μιλάς για αυτά τα πράγματα. Για τη σημασία του προφυλακτικού, για τις αρρώστιες που μεταδίδονται μέσω του σεξ. Γιατί δεν είναι μόνο μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη, είναι και εκατό άλλα πράγματα τα οποία δεν τα πολυσυζητάμε. Στην Ελλάδα μάς είναι λίγο ταμπού ή δεν μας αφορούν. Δηλαδή τους άντρες, ας πούμε, δεν τους αφορούν. Μόνο αν μείνει έγκυος η κοπέλα. Αλλάζει σιγά σιγά αυτό. Αλλά υπάρχει πάρα πολύ σαν νοοτροπία ότι στο σεξ δεν μας νοιάζει τίποτα. Δεν προσέχουμε. Και επίσης θεωρώ ότι θα έπρεπε να έχω ενημερωθεί, να με ενημερώσουν ως γυναίκα κιόλας, ως κορίτσι που πάει να κάνει σεξ. Αρχικά αυτά που λένε οι υπόλοιποι γονείς ή γενικά που μας έχουν μεγαλώσει με τον πρίγκιπα της πρώτης φοράς και ότι πρέπει να είναι η καλύτερη στιγμή της ζωής σου γιατί αλλιώς καταστράφηκες σαν γυναίκα και «Πρόσεχε πού θα πας και τι θα κάνεις». Αυτά είναι βλακείες. Εντάξει, εννοείται. Απλά νομίζω ότι αυτό που δεν μας έχουν πει οι γονείς μας, δεν μου είπαν εμένα τουλάχιστον, είναι τα «όχι» και τα όρια που πρέπει να βάζουμε. Γιατί θεωρούμε κάποια πράγματα δεδομένα. Ότι είναι φυσιολογικό, ας πούμε, εμένα μου έχει συμβεί να βγάλει ο άλλος το προφυλακτικό του και να μην πω κάτι. Ή να πω και μετά να κολλήσω ας πούμε, γιατί λέω: «Δεν έπρεπε να το πω αυτό». Ή να κάνω πράγματα τα οποία μπορεί να μην μου είναι και τόσο ευχάριστα, αλλά τα θεωρώ κάπως σαν υποχρέωσή μου. Ενώ γνωρίζω, έχω διαβάσει, ξέρω ότι δεν είναι, μπορώ να πω και όχι. Πρέπει να το ευχαριστιόμαστε και οι δύο. Πρέπει να ασχολούμαστε και οι δύο.
Αν είχαν κάνει δηλαδή όλοι συζήτηση, οι γονείς στα παιδιά τους εκεί στα 10, 11, 12 που αρχίζουν να ανακαλύπτουν τον εαυτό τους και να τους πουν: «Ξέρεις τι; Πέντε πράγματα, να τα ξέρεις για την εφηβεία σου, που θα αρχίσεις να μπαίνεις σε αυτό, για την ενήλικη ζωή σου». Χωρίς να το τραυματίσεις το παιδί. Γιατί είναι σε μια ηλικία που θα μπει μέσα, θα ψαχτεί, θα δει βιντεάκια, θα ακούσει πράγματα. Καλύτερα λοιπόν να ξέρει πέντε πράγματα από σένα ως γονιό. Που να τον μάθεις, ας πούμε ότι δεν είναι αυτό. Πρέπει να προσέχουμε τον άλλον, να το ευχαριστηθούμε και οι δύο είναι ο σκοπός. Όχι μόνο εμείς. Δεν είναι όλα ρεαλιστικά αυτά που δείχνουν στα βίντεο. Γιατί και εγώ θεωρώ και τα αγόρια πολύ εκτεθειμένα στη σεξουαλική επαφή. Δηλαδή έχουν το βάρος του, πάλι και αυτό είναι πατριαρχικό. Ότι πρέπει να είναι ο καλύτερος, να αποδώσει, να έχει να πει στους φίλους του και αυτά. Οπότε ναι, γενικά αυτό: θα ήθελα να μου έχουν μιλήσει πιο πολύ γι’ αυτό. Δεν τα άγγιζαν πολύ αυτά τα θέματα ή θεωρούσαν ότι έπρεπε να τα αγγίξουν σε μια άλλη ηλικία. Τους ήταν μάλλον λίγο αμήχανο.
Είναι πάρα πολλά πράγματα τα οποία δεν τα έχουμε συνειδητοποιήσει και εμείς οι ίδιες. Εγώ τα έχω εσωτερικεύσει πάρα πολλά πράγματα. Προσπαθώ να τα αποβάλλω, αλλά το να μιλάς γενικότερα και να βάζεις όρια, είτε αυτό είναι σεξ, είτε είναι ότι δεν θέλω να πιω άλλο ποτό, είτε είναι το οτιδήποτε, δεν θέλω να δοκιμάσω αυτό. Δεν θέλω αυτό. Είναι πολύ σημαντικό θεωρώ και πρέπει να το συζητάνε οι γονείς.
Οπότε έμενα ναι, οι πληροφορίες από το internet κυρίως, αλλά όχι με κακό τρόπο, θεωρώ δηλαδή έχω ψαχτεί σε αυτό το θέμα. Τώρα, η διαδρομή, το ότι έχεις ψαχτεί και έχεις διαβάσει μέχρι να τα κάνεις και πράξη είναι μεγάλη. Δηλαδή, δεν μπορείς να τα κάνεις κατευθείαν πράξη γιατί μεγαλώνεις με αυτά τα κατάλοιπα. Οπότε όσο τα κουβαλάς μαζί σου και στις πράξεις σου βγαίνουν αυτά. Δηλαδή νιώθεις εκείνη την ώρα ότι είσαι ένα στερεότυπο με πόδια. Δεν γίνεται διαφορετικά. Έχεις εσωτερικεύσει όλα αυτά τα κοινωνικά πρότυπα και τις κοινωνικές επιταγές που σε αναγκάζουν, ας πούμε να φερθείς με ένα συγκεκριμένο τρόπο επειδή είσαι γυναίκα. Επειδή είσαι τόσο χρονών. Επειδή ανήκεις σε αυτό το κοινωνικό περιβάλλον και ό,τι συνεπάγεται με αυτό. Οπότε, ναι, ενημερώνεσαι, έχουμε την πληροφορία, αλλά θέλει προσπάθεια για να βάλεις τα όριά σου, για να πεις ότι αυτό είναι το σωστό. Εγώ θέλω αυτό κι αυτό. Τελεία.
Οι συμβουλές που θα έδινα στον 15χρονο εαυτό μου, με τα μυαλά που έχω τώρα, είναι: «Χαλάρωσε», η πρώτη. «Δεν έγινε και τίποτα. Και αυτό που σου φαίνεται τόσο μεγάλο δεν είναι στην ουσία τίποτα. Θα το ξεπεράσεις σε μια βδομάδα, σε δύο, σε ένα μήνα. Πάρ’ τα πιο χαλαρά τα πράγματα». Αυτό θα έλεγα και θα το έλεγα κι ακόμα. Δεν το έχω φτάσει στο επίπεδο που θα ήθελα. Και σε σχέση με την αυτοπεποίθηση θα έλεγα: «Πίστευε πιο πολύ στον εαυτό σου. Πάρε πρωτοβουλίες. Άρχισε να διεκδικείς και να έχεις εμπιστοσύνη σε σένα. Δεν θα αυτοαναιρείσαι συνεχώς. Έχεις δίκιο σε πολλά πράγματα. Μην υποβαθμίζεις, μην υποβιβάζεις τον εαυτό σου». Αυτό θα έλεγα. Και αυτό με τα «όχι» επίσης. «Βάλε όρια. Όχι. Μην ανέχεσαι». Αυτό, αλλά είναι πράγμα που θα έλεγα και ακόμα νομίζω.
Συλλογή Ιστορίας: Κάθε Μία Ιστορία
Φωτογραφία / Βίντεο: Δάφνη Ανέστη
Μιξάζ: Nικόλας Καζάζης
Με την υποστήριξη του Mediterranean Women’s Fund.